QWERTY AAN DE HEMEL
Het QWERTY-toetsenbord.
Illustratie: Hejwazzup
Astronet, 29 november 2007
In de hemel is geen bier en daarom drinken we het hier. Maar aan de hemel is voortaan wel QWERTY! Dat klinkt als een nieuwe snack, maar verwijst naar een systeem van toetsen op toetsenborden en typemachines, waarvan de eerste rij letters begint met de Q, W, E, R. T en Y. QWERTY is dus de naam voor deze toetsenbordindeling. Sinds eind vorige week draait er een planetoïde rond met die naam.
Het gaat om planetoïde nummer 6600, die in 1988 werd ontdekt door Antonin Mrkos van het Klet' Observatory in Tsjechië. De voordracht voor de vernoeming vond plaats door de Nederlandse sterrenkundejournalist Govert Schilling. Hij heeft er al jaren bij de naamgevingscommissie van de Internationale Astronomische Unie voor gepleit een planetoïde 'Qwerty' te noemen en dan het liefst met een met QW in de voorlopige aanduiding. Afgelopen zaterdag maakte de Internationale Astronomische Unie in haar publicatie 'Minor Planet Circular 61266' bekend dat de vernoeming uiteindelijk heeft plaatsgevonden.
Citatie:
(6600) Qwerty = 1988 QWDiscovered 1988 Aug. 17 by A. Mrkos at Klet.
Qwerty is a popular name for the standard Roman-alphabet typewriter keyboard, based on the first six of the top row of letters. The Qwerty design was patented by Christopher Latham Sholes of Milwaukee, and the first typewriter was produced in 1874. The name was suggested by G. Schilling.
(6600) Qwerty draait tussen de banen van Mars en Jupiter om de zon. Het naar schatting 5 km grote rotsblok doet 3,39 jaar over een volledige omloop. De gemiddelde afstand tot de zon bedraagt 337 miljoen km.
Tegelijkertijd met (6600) Qwerty vonden vorige week ook de vernoemingen plaats van de 'Nederlandse' planetoïden (12150) De Ruyter (naar de 17e-eeuwse admiraal Michiel de Ruyter), (10667) Van Marxveldt (naar de meisjesboekenschrijfster Cissy van Marxveldt, pseudoniem van Setske de Haan), en (12134) Hansfriedeman (naar de in 1996 overleden wetenschapsjournalist Hans Friedeman).
QWERTY
De uitvinder van de eerste productieschrijfmachine, de Amerikaan Christopher Latham Sholes, zette op zijn eerste model
de letters op het toetsenbord in alfabetische volgorde. In het mechaniek van de machine leverde dit problemen op, omdat
enkele veel gebruikte tekens vlak naast elkaar kwamen te liggen. De handgebouwde machine functioneerde traag, zodat
de letterstangetjes veelvuldig tegen elkaar botsten en klem bleven zitten. Sholes verplaatste daarop een aantal letters
in het mechaniek, waardoor ook de volgorde op het toetsenbord veranderde. De machine (de Sholes and Glidden) die uiteindelijk
rond 1873 in productie werd genomen bij Remington, had de QWERTY-indeling die wij ook nu nog op toetsenborden terugvinden.
In de beginjaren werden pogingen gedaan om het QWERTY-toetsenbord te vervangen door meer doordachte indelingen, zoals de Ideal-indeling van James Hammond en het 'wetenschappelijke' toetsenbord met DHIATENSOR-indeling van George Blickensderfer. Later werd nog een poging gedaan met het zogenoemde Dvorak-toetsenbord.
In België wordt meestal het AZERTY-toetsenbord gebruikt (ook genoemd naar de eerste zes letters op de bovenste rij). De reden dat België lange tijd geleden voor het Franse AZERTY heeft gekozen is dat er in België ook een Franstalig gedeelte is en dat de Vlamingen dus ook gemakkelijk Franse tekens ( é è ç à ) moeten kunnen typen.
Tekst: Carl Koppeschaar