GEDEELTELIJKE MAANSVERDUISTERING
ZATERDAGAVOND 16 AUGUSTUS - ZONDAG 17 AUGUSTUS 2008
FOTOGRAFISCHE RESULTATEN
22.45 - 01.00 uur |
Arjan Esschendal fotografeerde de maansverduistering tussen 22.45 uur en 01.00 uur aan de rand van het dorp Dalen
in een weiland. De camera is een Canon 30D met 500mm lens en 1.4 extender. Diverse belichtingsinstellingen zijn gebruikt om zowel
het lichte gedeelte gedetailleerd weer te geven alsook de oranje gloed.
21.30 u. |
21.30 - 00.15 U. |
21.30 u. |
Peter Elzinga uit Bergum fotografeerde met een Canon Eos 30D en
Canon 70-200 FL en Tamron 17-50 F2,8 CXR lensen: "De middelste foto is een verzameling vanaf 21:30 tot ongeveer 01:15. Lokatie was tussen Bergum en Suwâld, bij het water. Helemaal lek gestoken door de muggen
(vooral mijn handen). Ik heb de nadruk gelegd op de schaduw van de aarde ipv. een
‘normale’ collage. De andere foto is van de lokatie en een foto van 21:30 u."
Jayne Kamien nam deze foto's tussen 23.30 and 02 ulokale tijd in Irak: "Our total time for the eclipse was
11pm to 2 am. This was taken through my telescope and also using a digital camera lined up with the eye piece. So I seen it upside
down of course. The pictures were taken in Ramadi Iraq were I’m located at the moment."
23.28 u. 2 sec. belicht |
23.30 u. 2 sec. belicht |
00.03 u. 1/5 sec. belicht |
Bas en Brechje van Beek van Skyglory maakten deze foto's
met een Canon 350 DH en Astrotech 66AT: "Op zaterdagavond 16 augustus was het voor de tweede keer dit jaar raak: een maansverduistering. Om negen uur waren we net onderweg, en zagen we hem rood boven de horizon staan. Helemaal vol nog. We reden naar Marken waar we uitzicht hadden over het IJsselmeer. Hier hadden we ook vrij zicht op het oosten, waar de maan stond. Het was licht bewolkt, maar dat gaf een mooie sfeer.
Toen de maan weer voor 50 % tevoorschijn kwam trok de lucht wel helemaal dicht".
Waar is de maan? |
Frank Robijn uit Delft rapporteert: "Helaas, in Delft was teveel bewolking om de rode gloed van de maan te kunnen zien. Hoewel…"
22.15 u. |
23.10 u. |
23.15 u. |
Roel Weinenberg schrijft: "Als één van de weinigen hadden we in Deventer geluk met het weer
gisteravond! Ondanks wat hoge sluierbewolking die de Maan
af en toe wat mistig eruit liet zien, konden we de gedeeltelijke
verduistering van begin tot eind perfect volgen. Ik heb aardig wat
foto's kunnen schieten door mijn
Nikon D40 achter mijn 80mm F/7,5 telescoopje te monteren en wat te
spelen met de belichtingstijden.
Deze drie vond ik zelf het meest geslaagd:
Foto1: De schaduw bedekt al zo'n 40% van de Maandiameter: de
verduistering is halverwege.
Foto2: De verduistering is maximaal (80%) rond 23.10 uur. De rode
gloed is prachtig te zien, ook met het blote oog. De mistige laag
sluierbewolking verstrooid het felle licht van het onverduisterde
gedeelte fink, maar het effect daarvan is best aardig.
Foto3: Vlak na bovenstaande foto gemaakt, maar met een langere
sluitertijd waardoor het onverduisterde gedeelte met opzet
zwaar overbelicht is. De rode gloed was schitterend zichtbaar, alsof
de maan van binnenuit verlicht werd door een lamp, heel apart."
|
M. Edelenbosch maakte deze opname in Amsterdam aan de Amstel tegenover theater Caré
met een Canon 40d en 18-125mm lens bij 3200 iso en 1/5 sec. sluitertijd
22.34 u. |
23.01 u. |
23.06 u. |
Ron de Vrieze schrijft: "In een serie van 3 verschillende foto’s op verschillende tijden genomen en verschillend ingezoomd, heb ik de verduistering vastgelegd. Dit met een eenvoudige maar redelijke camera,
de Panasonic Lumix DMC-FS3 geplaatst los uit de hand voor een telescoop van Zoom Telescoop Telesport 9-30x40 op statief. De foto’s zijn om reden van hoe eenvoudig het kan zijn een aardige foto te maken
zonder geavanceerde en dure apparatuur te bezitten ter beoordeling aan u opgestuurd. Met name foto 3 geeft de grootte van de aardbol als schaduw mooi weer op de maan."
23.00 u. |
Dennis van den Heuvel nam deze foto in het gebied bij het westerstrand in Amsterdam. De genruite camera is een Nikon E7900 (compact camera). De camera stond bovenop een plattegrond-bord.
22.45 u. |
22.45 u. |
Jeroen van Holland fotografeerde in Kampen met een canon 350d en een 100-400 mm lens.
23.22 u. |
23.35 u. |
23.47 u. |
Jan Koeman maakte deze foto's met een Nikon D300 op ca. 400 iso met een Nikon 80-200 f 2.8 zoomlens. Belichting ca. 1 tot 5 sec. bij f 5.6. Hij schrijft:
"Het was even heel spannend, want tot 23.00 uur 's avonds was er zoveel bewolking, dat de (op dat moment al aardig verduisterde) maan vrijwel niet te zien was. Een dubbele verduistering dus.
Toen trok de bewolking wat op en ben ik met camera en statief op m'n fiets gesprongen om in het dorp Kloetinge (de geboorteplaats van de beroemde meteoroloog Buijs Ballot, bij Goes)
een leuke sfeervolle plek uit te zoeken om de maansverduistering vast te leggen. Op deze foto's kan je op de klok zien dat de verduistering al 10 tot 20 minuten over het maximum was.
Maar er is nog wel een beetje rode gloed te zien op het verduisterde deel van de maan. Onderweg heb ik ook nog het puntje van de watertoren van Goes samen met de maan genomen."
Mariët Klei fotografeerde tussen 22.45 en 23.15 u. vanuit Groningen met een Canon Eos 400D en sigma 70-300 F4-5.6 objectief.
23.24 u. |
21.19 u. |
21.23 u. |
21.50 u. |
23.32 u. |
00.07 u. |
Ralf Koppeschaar bevond zich 60 meter boven zeeniveau op de duinen in Bloemendaal in een poging de opkomende maan vast leggen. Helaas gooide heiigheid roet in het eten en werd de
maan pas een half uur zichtbaar. Ook daarna hinderen wolkenlagen het zicht. In Haarlem werd verder gefotografeerd en dat leverde in ieder geval een typisch hollands plaatje op van de gedeeltelijk
verduisterde maan boven een van de grachten. Camera: Nikon D200.
21.17 u. |
21.22 u. |
23.50 u. |
Carl Koppeschaar vergezelde zijn zoon en probeerde eveneens een typisch Hollands plaatjes te schieten. Camera: Nikon Coolpix P5000. De scène aan de gracht werd 4 seconden belicht.
21.44 u.
Lens EF 70-200mm f/2,8L IS USM;
70mm brandpunt ISO 100 1/10e sec
bij f/2,8 en -2/3EV |
21.56 u.
Lens EF 70-200mm f/2,8L IS USM;
120mm brandpunt ISO 400,
voorgrond 21 sec. |
20.50 t/m 00.44 u.
Lens EF 17-40mm f/4L USM;
17mm brandpunt ISO 1600,
voorgrond 30 sec bij f5,0 |
Nando Harmsen nam de maansverduistering waar vanop de Gulbergen bij Nuenen (Noord-Brabant),
met uitzicht richting Mierlo/Geldrop. De gebruikte camera was een EOS 1DmkIII. Bij de middelste
werd de de lucht 2 seconden belicht en de maan 1/16 seconden. Met de voorgrond samengevoegd
in Photoshop CS2. Bij de foto rechts is de maan 1/15 tot 1/16 sec bij ISO 400 belicht met lens EF 70-200mm f/2,8L + EF 2x II teleconverter
zodxat een 400mm brandpunt onstond. De opnamen zijn weer samengevoegd met Photoshop CS2. Nando Harmsen: "Rond de klok van 23:15 kwam bewolking
opzetten die het zicht op de maan tijdelijk belemmerde. Dit is zichtbaar is geworden in deze compilatie. Op de voorgrond is mijn EOS 20D op
statief zichtbaar, en een mede-maanobserveerder met zijn opstelling. Bij alle foto’s is de TV-toren van het Brabantse Mierlo zichtbaar. In
de overzichtfoto is het dorp Mierlo zelf ook zichtbaar (links) en rechts wijk de Coevering van het Brabantse Geldrop.
22.36 u. |
Hans van der Meer maakte vanuit Gasteren in Drenthe deze foto van de gedeeltelijk verduisterde maan: "Rechts van de maan is de planeet Neptunus (magnitude 7.8) zichtbaar.
Die was een dag eerder in oppositie met de zon. Hij was ook prachtig te zien in het 3 graden brede veld met mijn Televue 102 en 41mm Panoptic oculair. Mijn cameragegevens: Canon 30D, 70-200 met
1.4 extender op 280mm, F/5.6, 1 sec, ISO 1600. Door de 1 sec belichtingstijd zijn de sterren al kleine streepjes geworden." Een uitgebreider fotoverslag is te lezen op de
webpagina van Hans van der Meer
Henny Gieles fotografeerde in 's-Hertogenbosch met een Nikon D40 en
18-200 VR lens en maakte een collage van 8 losse foto's genomen op respectievelijk
21:40 - 22:11 - 22:27 - 23:07 - 0:21 - 0:45 - 0:53 - 1:24, tussen de bewolkte tijden door.
Dr. David Montes fotografeerde de eclips vanuit de sterrenwacht van de Universidad Complutense de Madrid in Spanje. Klik hier voor
het bekijken van de hele reeks.
En dan zijn er natuurlijk nog de foto's van onze webcasters in Nederland, Norwegen en op de Canarische Eilanden. Zij hebben
heel hard gewerkt en zowel Kennislnk als Astronet willen hen hartelijk danken voor hun geweldige inzet!
Fotogalerij Gallery van Paul Dolk ("Planeten Paultje", Nederland)
Fotogalerij van Runar Sandnes (Norwegen)
Fotogalerij of Saros.org (Canarische Eilanden)
Op internet zijn ook nog andere fotoreportages te vinden:
LIVE WEBCASTS
Kennislink, Astronet en Planeten Paultje bij
Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde 'Orion' in oostelijk West-Friesland verzorgden een live webcast van de maansverduistering.
Ook in Noorwegen, Engeland en op de Canarische Eilanden zaten collega's met de camera klaar achter hun telescopen. In Engeland was het bewolkt. Maar ook in Nederland
werden we tegen alle verwachtingen geplaagd door heiigheid.
Live webcast door Saros.org,
Gran Canaria, Canarische Eilanden |
Camera #2 van Saros.org,
Gran Canaria, Canarische Eilanden |
Overige webcasts:
NA EEN HAPJE UIT DE ZON NU EEN HAP UIT DE MAAN
Op 1 augustus was het Nieuwe Maan en vond een zonsverduistering plaats. Een halve maanomloop
later is het Volle Maan en staat de maan opnieuw in lijn met de aarde en de zon. Ditmaal bevindt de maan zich niet aan de dagkant, tussen de
aarde en de zon, maar aan de nachtkant, achter de aarde. In plaats van een schaduw over het aardoppervlak te werpen, trekt zij nu door de schaduw van de
aarde heen. Er vindt een gedeeltelijke maansverduistering plaats. Omdat de uitlijning niet helemaal precies is, trekt de maan niet in haar
geheel door de donkere schaduw van de aarde, maar wordt er slechts voor een deel in gedompeld.
De gedeeltelijke maansverduistering begint op zaterdagavond 16 augustus 2008 en duurt tot na middernacht. Vanaf 21.26 u. ontbreekt een
steeds groter wordende hap uit de oostelijke maanrand. Om 23.10 u. is 81 procent van de maandiameter in de donkere aardschaduw gedompeld .
Daarna groeit de maan weer aan. Op zondagochtend 17 augustus om 00.44 u. verbleekt het laatste restje schaduw aan de zuidwestelijke maanrand.
Daarna schijnt weer de volle maan aan de hemel.
Ongeveer zo gaat de gedeeltelijke maansverduistering er uit zien.
Tijdens het maximum, om 23.10 u., wordt bij langere belichting ook het donkerrode, in de aardschaduw gedompelde gedeelte zichtbaar. Een dergelijk beeld moet ook door een verrekijker zijn te zien.
Foto: Bas en Brechtje van Beek van Skyglory
Fotowedstrijd!
Op het moment dat de verduistering in Nederland en België begint, staat de maan nog maar 6 graden boven de horizon.
Tijdens het maximum is de maanshoogte 17 graden en als de verduistering eindigt 24 graden. Juist door de lage maanstand zijn prachtige foto's
van de verduisterde maan boven het landschap of andere bijzondere locaties te maken.
Kennislink lanceert een fotowedstrijd. Wie brengt de maansverduistering het mooist of het creatiefst in beeld? Stuur
de drie mooiste foto's op! De eerste prijs is 100 euro waard, de tweede prijs 75 euro en de derde prijs 50 euro. Zie verder
het wedstrijdreglement.
Weersvooruitzicht
Hoe het weer zal worden vanavond, is natuurlijk nog afwachten. Maar zaterdag om 17.00 u. zag het er goed uit. De bewolking is weer opengebroken, zodat
we vanavond een heldere hemel verwachten. Het KNMI verwacht
dat de maansverduistering met name in het midden en oosten van het land goed te volgen is.
De weersverwachting voor zaterdag volgens Meteoblue.com
De weerkaarten voor zaterdag 14 u. Nederlandse tijd (links), zaterdag 20 u. Nederlandse tijd (midden) en zondag 02 u. Nederlandse tijd volgens de
vijfdaagse prognoses van het 21st Operational Weather Squadron.
De burgerlijke schemering (zon 6 graden onder de horizon) eindigt zaterdagavond omstreeks 21.40 u., de nautische schemering (zon 12 graden onder de horizon) omstreeks 22.30 u.
en de astronomische schemering (zon 18 graden onder de horizon) omstreeks 23.30 u.
DE MAANSVERDUISTERING IN DETAIL
Het verloop van de maansverduistering is in de figuur afgebeeld. Daarbij zijn de volgende momenten van belang. Om 20.23 uur Nederlandse tijd treedt
de maan de bijschaduw van de aarde binnen. Aan de 'linkerkant' van de maan wordt het dan geleidelijk ietsje donkerder. Meestal is dat pas vlak voor
het begin van de echte verduistering merkbaar. Maar misschien is er dit keer iets eerder van te zien omdat de maan omstreeks 20.50 u. opkomt (en de zon
omstreeks 21.00 u. ondergaat) en het maanlicht een lange weg door de dampkring moet afleggen. Het maanlicht wordt daardoor strek verzwakt, zodat er minder
overstraling plaatsvindt. In ieder geval zal kort erna te merken zijn dat er iets op handen is, want al om 21.26 u. begint de echte verduistering en
ontbreekt zeer duidelijk een stuk aan de linker benedenrand van de maan.
Steeds minder blijft er van de maan over totdat om 23.20 u. nog slechts een vijfde deel de maandiameter zonlicht weerkaatst. Daarna groeit dat bovenste
maansikeltje weer aan en om 00.44 u. is de gedeeltelijke verduistering ten einde. Nog korte tijd zal er een geringe verzwakking van de maanrand rechts beneden.
De maan moet nog uit de bijschaduw van de aarde trekken. Pas om 01.57 u. is ook die bijschaduwverduistering verleden tijd.
De totale maansverduistering van 16 augustus 2008. De rode cirkel is een doorsnee, op maanafstand, door de schaduwkegel (umbra) van de Aarde. De buitenste blauwe
cirkelomtrek stelt de rand van de bijschaduwkegel (penumbra) voor. De Maan trekt van west naar oost door de schaduw. De N wijst naar de noordelijke
hemelpool. De rode streepjeslijn is een stuk van de ecliptica (de langs de hemel geprojecteerde aardbaan) die uiteraard precies door het midden van de
schaduw loopt. Duidelijk is te zien dat de maan enkele uren vóór de verduistering door de
klimmende knoop van haar baan gaat, anders gezegd de ecliptica gekruist heeft.
|
Een zeer fraaie animatie van de maansverduistering is te vinden op Larry Koehn's website Shadow & Substance. Klik om de animatie te starten.
|
Maansverduisteringen kunnen met het blote oog worden gevolgd. Maar het verschijnsel is nog indrukwekkender door een verrekijker.
Wie de maansverduistering door een echte telescoop wil bekijken kan dat proberen bij een van de publiekssterrenwachten. Sommige daarvan zullen zijn geopend.
Intrede van maankraters
Wie over een telescoop van minimaal 60 mm opening beschikt, kan zich verdienstelijk
maken door het meten van de tijdstippen waarop de middelpunten van sommige kraters
op de maan in en uit de donkere aardschaduw treden. Deze tijdstippen moeten tot circa
6 seconden nauwkeurig gemeten worden. Voor de verduistering zijn de volgende
tijdstippen voor de intrede van enkele goed herkenbare kraters op de maan voorspeld.
In- en uittreden van kraters tijdens de maansverduistering
Intrede Krater of berg Uittreede
21.43 Riccioli 23.40
21.43 Grimaldi 23.43
21.46 Billy 23.53
21.53 Campanus 00.09
21.59 Tycho 00.22
22.02 Kepler 23.43
22.11 Aristarchus 23.27
22.14 Copernicus 23.49
22.22 Pytheas 23.39
22.32 Dionysius 00.11
22.34 Timocharis 23.35
22.35 Manilius 23.56
22.38 Goclenius 00.30
22.38 Censorinus 00.19
22.41 Menelaus 23.57
22.44 Langrenus 00.33
22.44 Messier 00.25
22.45 Plinius 00.01
22.48 Autolycus 23.33
22.49 Taruntius 00.18
22.51 Vitruvius 00.01
22.57 Proclus 00.07
Ster
Omstreeks het maxiumum van de maansverduistering is 2 graden 'onder' de maan een ster van de 3e magnitude te zien. Dat is Delta Capricorni.
Volgende maansverduistering
Op 31 december 2009 vindt weer een gedeeltelijke maansverduistering plaats, maar dat is slechts een zeer kleine verduistering,
waarbij slechts 8 procent van de maandiameter in de aardschaduw zal schuilgaan. De gedeeltelijke maansverduistering van 26 juni 2010 (54 procent van de maandiameter
verduisterd) is niet zichtbaar in Europa.
De eerstvolgende totale maansverduistering die bij ons te zien zal zijn en waarbij de maan een bloedrode kleur aanneemt, vindt plaats op 21 december 2010.
De verduistering geschiedt helaas tegen zonsopkomst, dus als de maan juist ondergaat. Ook de volgende totale maansverduistering van 15 juni 2011 is in onze streken
slecht zichtbaar: dan komt de totaal verduisterde maan op als de zon ondergaat. In juni is het bovendien hoogzomer en is sprake is van lange schemering en
niet geheel donker wordende nachten. Voor een mooie totale maansverduistering moeten we wachten tot 28 september 2015.
Organisatie
De live webcast werd verzorgd door:
Paul Dolk
Deze pagina werd verzorgd door:
Carl Koppeschaar
MEER INFORMATIE
Totale maansverduistering van 16 augustus 2008:
Nederlands:
Engels:
Algemene informatie:
Publiekssterrenwachten:
Voorgaande live webcasts:
11.35 pm
12.10 am
11 pm
23.24 u.
21.19 u.
21.23 u.
21.50 u.
23.32 u.
00.07 u.
21.17 u.
21.22 u.
23.50 u.
