De Romeinen hebben hun sporen nagelaten in Den Haag en de nabije omgeving. Dicht bij lag de Romeinse stad Forum Hadriani en in Den Haag lagen militaire wachtposten.
Den Haag en de Romeinse tijd
De Romeinen kwamen omstreeks het begin van onze (Christelijke) jaartelling in de omgeving van Den Haag en zij bleven hier ongeveer driehonderd jaar. Vanuit Italië hadden ze eerst Gallië (Frankrijk) veroverd, maar daarna slaagden ze er niet in om de Germaanse stammen in Duitsland te onderwerpen. Ze trokken hun legers daarom weer terug naar ons land.
Limes
Om hun grote rijk tegen invallen van Germanen te beschermen trokken de Romeinen zich terug achter een veilige grens. Ze kozen daarvoor de Rijn. Om het oversteken van de Rijn moeilijk te maken werd achter deze rivier een linie van forten gebouwd, die bekend staat als limes. Het tracé van de Rijn was in de Romeinse tijd overigens de Oude Rijn. Die stroomde vanaf Utrecht via Leiden en kwam bij Katwijk uit in de Noordzee. De (Oude) Rijn was een belangrijke rivier voor de Romeinen omdat hun schepen daarover vrij veilig naar Engeland konden varen. Engeland was ook door de Romeinen bezet en er voeren regelmatig handelsschepen en militaire schepen heen en weer. De zee was gevaarlijker vanwege de Germaanse zeerovers. De Rijn werd beschermd door Romeinse forten. De achterposten van de Romeinse verdedigingslinie lagen tot in Den Haag. Den Haag lag in een uithoek van het Romeinse rijk, maar was voor de verdediging niet onbelangrijk.
De forten werden meestal bewaakt door hulptroepen van lokale Germaanse stammen. De Romeinen hadden zelf niet voldoende soldaten en namen soldaten in dienst van Germaanse stammen. Deze stammen golden als bondgenoot. In het jaar 68 bleek dat niet alle Germanen tevreden waren toen die in opstand kwamen. De Romeinen bedwongen deze opstand, maar zij vervingen de lokale hulptroepen door soldaten uit andere gebieden. Troepen van 'onze' Germanen, de Bataven en Cananefaten werden naar elders gestuurd. Zij waren onder andere gelegerd in Hongarijë. De Romeinen hoopten hiermee te voorkomen dat Germaanse hulptroepen een opstand van lokale Germanen zouden steunen.
In Xanten is een reconstructie te zien van een Romeinse grensstad, onderdeel van de limes. De makers van de reconstructie denken dat de stadspoort er zo uit heeft gezien.
Forum Hadriani
Archeologen hebben op veel plekken in onze regio vondsten gedaan die afkomstig zijn van Cananefaten. Deze Germanen woonden onder andere in het Romeinse stadje Forum Hadriani (officieel Munipicium Aelium Cananefatium), bij het huidige Voorburg, aan de Vliet. Dit stadje werd de hoofdstad van de hele regio. Er liep een belangrijk Romeins kanaal langs Forum Hadriani en er liepen verschillende Romeinse wegen door de Haagse regio. Aan de Scheveningseweg en op Ockenburg stonden bijvoorbeeld Romeinse wachtposten.
Keizer Hadrianus verleende Forum Hadriani stadsrechten.
Cananefaten
Veel Romeinen die hier woonden zullen niet echte Romeinen zijn geweest, maar Germanen die in min of meer Romein waren geworden. Deze Romeinen en hun Germaanse hulptroepen zullen de lokale economie zeer hebben bevorderd. Zij gebruikten landbouwproducten van de Cananefaten, waarvan de meeste boer waren. Verder maakten de Romeinse wegen handel mogelijk. Tenslotte konden Cananefaten rijk worden in Romeinse krijgsdienst. Zij konden na hun militaire diensttijd met een zeer goed pensioen terugkeren naar hun geboorteplaats. Nadat zij jarenlang 'Romein' waren geweest zullen zij de Romeinse cultuur verder onder de Voorburgse bevolking hebben verspreid.
De Haagse regio in de Romeinse tijd. De zwarte stippen zijn het centrum van Den Haag, dat van Rijswijk en Voorburg.
Vertrek van de Romeinen
Er was altijd wel ergens onrust in het Romeinse rijk, maar de eerste twee eeuwen van onze jaartelling verkeerde het rijk nog in blakende toestand. Vanaf het begin van de derde eeuw namen de problemen echter toe. Het rijk raakte intern verzwakt door elkaar bevechtende kandidaten voor het keizerschap. Daarvan maakten Germanen gebruik door strooptochten uit te voeren in Romeins gebied. De Germaanse invallen werden op een gegeven moment zo erg, dat rond 260 de burgerbevolking uit onze regio wegtrok. Vanaf dat moment lijken er hier niet veel, of helemaal geen mensen meer te hebben gewoond. Er zijn geen sporen van mensen uit deze periode gevonden, maar vermoedelijk was onze regio niet helemaal ontvolkt. Elders bleven na het vertrek van de Romeinen meer mensen wonen. De Romeinse forten Brittenburg en Valkenburg lijken nog in gebruik te zijn geweest bij de Germanen, maar de informatie hierover blijft beperkt. De Germanen konden immers zelf niet schrijven.
Deze pagina is cookie-vrij.
© Voor niet-commercieel gebruik mogen teksten en afbeeldingen zonder vermelding van eigenaar of fotograaf worden overgenomen, met bronvermelding of een link naar deze pagina.
Voor gebruik van de andere afbeeldingen moet u zich wenden tot de eronder vermelde eigenaar.
Suggesties voor verbeteringen zijn altijd welkom. Reacties.