Parool 14 mei 2005

Actiegroep jaagt op controleur

Sake van der Wall

AMSTERDAM - Uit het kantoor van de sociale dienst in de Banstraat komen dinsdagochtend rond tien uur twee mannen, die in een zwarte vw stappen en wegrijden. Controleurs, denkt Bert, en komt in actie.

Bert is van de actiegroep Controleurs in Beeld. Hij vermoedt dat de mannen bij een uitkeringsgerechtigde op huisbezoek gaan. Samen met een andere actievoerder zet hij per fiets de achtervolging in. De auto stopt bij een woning in de Eerste van der Helststraat, waar de controleurs binnengaan. Bert belt andere actievoerders de locatie door. Eenmaal aangekomen, trekken ze blauwe jasjes aan, met in witte letters 'Controleurs in Beeld.

De sociale dienst legt sinds januari 2004 huisbezoeken af bij mensen in de bijstand om fraude op te sporen. De uitkeringsgerechtigden zijn verplicht mee te werken, anders wordt de uitkering stopgezet. Controleurs in Beeld wil dat de huisbezoeken ophouden en houdt tegencontroles.

Als de ambtenaren na een half uur de woning uit komen, dalen de actievoerders als een zwerm

sprinkhanen op hen neer en beginnen vragen te stellen. Een controleur zegt dat hij niet wil worden lastiggevallen. "Maar u weet toch dat u verplicht bent mee te werken," werpt de actievoerder tegen.

Even breekt een glimlach door op het gezicht van de controleur, maar dan herneemt hij zich. "U maakt inbreuk op mijn persoonlijke vrijheid," roept hij en samen met zijn collega loopt hij zwijgend naar de auto. "U maakt ook inbreuk op het persoonlijke leven van mensen met een uitkering," roept een demonstrant. Ze stellen nog vragen als 'wanneer bent u voor het laatst op vakantie gegaan' en 'wilt u ons uw giroafschriften van de laatste drie maanden laten zien' en fotograferen de controleurs. Die vertrekken zonder iets te zeggen.

"We willen met deze actie laten zien hoe zeer de controles van de sociale dienst ingrijpen in het persoonlijk leven van mensen," vertelt Bert. Hij vindt dat door de controles de grondrechten van privacy en huisvrede worden geschonden.

Mat Masthoff, directeur van de sociale dienst: "De vergelijking tussen de controles van de sociale dienst en de tegencontroles gaat helemaal mank. Zij publiceren herkenbare foto's en nummerborden op internet, wij publiceren nooit gegevens van de uitkeringsgerechtigden." Hij zegt daarom voor de veiligheid van zijn werknemers te vrezen, die 'dat zelf ook voelen en slechts democratisch genomen besluiten uitvoeren'.

De volgende ochtend klimt een actievoerder over de muur rond de binnentuin van het flatgebouw van PvdA-raadslid Manon van der Garde, woordvoerder werk en inkomen. Hij opent de tuindeur en laat zes anderen binnen. "Toen we de vorige keer bij haar op huisbezoek gingen, was ze er niet. Op haar web-log schreef ze dat ze ons de volgende keer binnen zou laten."

Maar er wordt er weer niet opengedaan. Een actievoerder zet zijn camera tegen het raam en fotografeert het interieur. "Ik zie drie paar schoenen staan," roept een ander. Dat wordt genoteerd. Ze bellen bij de buren, om informatie in te winnen over Van der Gardes prive-leven, maar ook hier wordt niet opengedaan. "De eerste keer heeft ze de opdracht gekregen zo vaak mogelijk thuis te zitten," zegt actievoerder Peter. "De tweede keer is ze er weer niet. Voor iemand in de bijstand zou dit betekenen dat zijn uitkering wordt stopgezet."

De Controleurs in Beeld bij de woning van raadslid Manon van der Garde. foto klaas fopma