Aan: Cliëntenraad Sociale Dienst Amsterdam

Betreft: Huisbezoeken Sociale Dienst Amsterdam

Datum: 16 juni 2005

CC: Dhr. J. ter Bruggen, Mevr. J. Plukker, Dhr. R. Bijma, Dhr. H. Kroon, Mevr. A. van der Vliet, Dhr. F. Segers, Dhr. T. Veenboer,  Dhr. B. Winkel, Dhr. E. Marsman.

Beste leden van de cliëntenraad,

Bij veel uitkeringsgerechtigden is er onrust ontstaan over de huisbezoeken van de Sociale Dienst in Amsterdam. Wij delen die bezorgdheid. Er wordt een beeld geschetst dat iedere uitkeringsgerechtigde minimaal een profiteur maar waarschijnlijk een fraudeur is. Die beeldvorming is onjuist, denigrerend en vernederend.

De huisbezoeken worden door de overheid gepresenteerd om de ‘grote’ fraude onder uitkeringsgerechtigden effectief aan te kunnen pakken. Van enige onderbouwing van deze stelling is geen sprake. Het veel gehoorde argument dat 10% van de uitkeringsgerechtigden de regels zouden overschrijden wordt onderbouwd door te verwijzen naar de toename van het aantal uitkeringen dat is stopgezet of niet wordt toegekend . Een goed inzicht in deze cijfers wordt door de overheid niet gegeven. Er is sprake van een enorme toename van het aantal bezwaarschriften, of die toename huisbezoek gerelateerd is of dat het stopzetten dan wel het weigeren van een uitkering vrijwel teniet gedaan wordt door de latere toekenning van een bezwaarschrift, valt uit de cijfers niet af te lezen. De overheid lijkt zich in een positie gemanoeuvreerd te hebben waar zij zich moet verantwoorden voor het in stand houden van de sociale zekerheid. Het is een misvatting te denken dat het draagvlak voor een solidaire samenleving gevonden wordt in een toenemende controle en de criminalisering van grote groepen mensen in de samenleving. Om in aanmerking te komen voor een uitkering moet je al veel inmenging in je persoonlijke levenssfeer worden toestaan. Daarnaast lijkt de overheid er vanuit te gaan alsof iedereen misbruik van de sociale zekerheid wil maken door een uitkering aan te vragen. Het mes is op de keel gezet bij uitkeringsgerechtigden door de onaangekondigde huisbezoeken die veel mensen als intimiderend ervaren.

Los van de privacy en fraude is het vreemd dat er geen principieel debat over de huisbezoeken of huiszoekingen plaatsvindt in de politiek. Huisbezoeken hebben namelijk niets met de eis van gegevens verstrekking door cliënten van de sociale dienst te maken. Middels huisbezoeken gaat de overheid er vanuit dat uitkeringsgerechtigden niet de juiste gegevens opgegeven en dat dit gecontroleerd dient te worden. Daarmee gaat de sociale dienst uit van het principe dat iedere cliënt verdacht wordt van een strafbaar feit zonder dat daarvoor de nodige bewijzen op tafel zijn gelegd. Het op een ‘nette’ manier uitvoeren van een huisbezoek bestaat dan ook niet, de scherpe kantjes eraf halen is een farce. Een huisbezoek ter controle van de woonsituatie en iemands inkomen en vermogen is per definitie een opsporingsonderzoek en behoort dan ook met alle rechtswaarborgen omgeven te zijn. Bij uitkeringsgerechtigden worden deze rechtswaarborgen terzijde geschoven en wordt het principe dat iedereen onschuldig is tenzij het tegendeel bewezen aan de kant gezet.

De afgelopen tijd hebben er protesten plaatsgevonden tegen de huisbezoeken van de Sociale Dienst Amsterdam. Er zijn gespreken geweest met verschillende commissieleden Werk en Inkomen, er is ingesproken bij de commissievergaderingen, er zijn actievergaderingen en protestbijeenkomsten georganiseerd door de Bijstandsbond en de Werklozenbelangenvereniging, er zijn tegen controles uitgevoerd door de actiegroep Controleurs in Beeld en er is een website Stop de Huisbezoeken opgezet.

Het onderwerp huisbezoeken is ook meerdere keren ter sprake geweest tijdens vergaderingen van de cliëntenraad Amsterdam. Wij verwachten van een orgaan dat cliënten van de sociale dienst vertegenwoordigt een helder standpunt dat opkomt voor de rechten van de uitkeringgerechtigde. Het uitblijven van zo’n standpunt of het enkel wijzen op de  scherpe kantjes legitimeert het optreden van de sociale dienst inzake de huisbezoeken en keurt deze indirect goed. Huisbezoeken zijn een intimiderend en criminaliserend bestuurlijk middel dat wij afwijzen. Amsterdamse uitkeringsgerechtigden hebben recht op een helder standpunt van de cliëntenraad. Wij verwachten dat de cliëntenraad zich in de vergadering van 20 juni 2005 uitspreekt tegen de huisbezoeken door de Amsterdamse Sociale Dienst en dat zij als steun in de rug voor de uitkeringsgerechtigden dit standpunt zowel aan de politiek als de media kenbaar maken.

Met vriendelijke groet,

Namens De Projectgroep Controleurs in Beeld

Cc landelijke cliëntenraad